خداوند در قرآن کریم در حق زبان می فرماید: «الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ خلق الانسان عَلَّمَهُ الْبَیانَ»( الرحمن/ 4-1)

زبان عمده ترین وسیله ای است که مردم به کمک آن با یکدیگر ارتباط فکری برقرار می کنند و ایجاد تفاهم و انتقال مفاهیم از طریق زبان صورت می گیرد. در یک جمله زبان ملاک ارزش و معرف شخصیت انسان و ترازوی عقل اوست.

حضرت علی ـ علیه السلام ـ می فرماید:

«المرءُ مخبوء تحت لسانه »؛( مستدرک الوسائل،ج9،ص 22)

شخصیت هر کس در پی زبان اوست .

۱ – با زبان خدا را عبادت می کنیم .

۲ – با زبان کتاب خدا را تلاوت می کنیم .

۳ – با زبان امر به معروف و نهی از منکر می کنیم .

۴ – با زبان از دین و ناموس و وطن خود دفاع می کنیم .

۵ – با زبان بر سر ظالم فریاد می زنیم و از مظلوم حمایت می کنیم .

۶ – با زبان بین دل ها پیوند می زنیم ، صفا و صمیمیت را بر قرار می کنیم .

۷ – با زبان مردم را هدایت و راهنمایی می کنیم .

۸ – با زبان اذات می گوییم ، شعار می دهیم و از دین خدا حفاظت می کنیم .

۹ – با زبان دلی را به دست می آوریم و خاطری را شاد می کنیم .

۱۰ -  و ….الی ماشاء الله در این قسمت می توانید اضافه کنید .

زبان با تمام فوائدی که برایش ذکر می شود مفاسد و آفاتی نیز دارد که باید آنها را شناخت تا با کنترل زبان، باید از ابتلاء به آن آفات پیشگیری و اجتناب شود .

بنا به گزارش منابع اسلامی بیشترین افرادی که عاقبت بخیر نمی شوند  به خاطر زبانشان است. هفتاد گناه پای زبان نوشته اندکه بدین شرح می باشد :

۱ -  غیبت. ۲٫ نمیمه. ۳ -  دروغ. ۴ -  دو زبانی. ۵ -  بهتان و افتراء. ۶ – قذف. ۷ – افشاء اسرار مؤمن. ۸ -  دشنام ۹ -  لعن و نفرین. ۱۰ -  طعن و شماتت.

۱۱ -  سُخریه و استهزاء. ۱۲ -  مدح. ۱۳ -  اظهار غضب. ۱۴ -  غنا. ۱۵ -  کثرت مزاح و خنده. ۱۶ -  مراء و جدال. ۱۷ -  خصومت.۱۸ -  سؤال عوام از امور مشکله. ۱۹ -  تکلم بدون علم. ۲۰ -  تکلم بی فایده.

۲۱ -  منکر خدا شدن. ۲۲ – غیر خدا را پرستش کردن. ۲۳ -  دروغ بستن به خدا. ۲۴ -  تکذیب آیات خدا. ۲۵ -  کفران نعمت. ۲۶ -  از خدا شکوه کردن. ۲۷ -  اظهار ناامیدی کردن از خداوند. ۲۸ -  به خداوند دشنام دادن. ۲۹ -  نسبت فرزند به خدا دادن. ۳۰ -  نسبت بی عدالتی به خدا.

۳۱ -  ادعای خدائی کردن. ۳۲ -  از خدا درخواست بیجا کردن. ۳۳ -  دعای خیر برای ستمگران. ۳۴ -  نفرین کردن. ۳۵ -  چون و چرا کردن در کار خدا. ۳۶ -  خدا را متهم کردن که به قتل امام حسین راضی بوده. ۳۷ -  با دشمنان خدا اظهار دوستی کردن. ۳۸ -  منکر رسالت پیامبر شدن. ۳۹ – پیامبر را مجنون خواندن. ۴۰ -  اسرار امامان معصوم را فاش کردن.

۴۱ – از سخن امام عیب گرفتن. ۴۲ -  برای ظهور امام زمان وقت تعیین کردن. ۴۳ -  ادعای امامت کردن. ۴۴ -  حلال خدا را حرام و حرام خدا را حلال دانستن. ۴۵ – احکام را با قیاس سنجیدن. ۴۶ -  به ناحق شهادت دادن. ۴۷ -  تفسیر به رأی کردن قرآن. ۴۸ – مؤمن را خوار کردن. ۴۹ – فاسق را عزیز شمردن. ۵۰ -  مؤمن را ترساندن.

۵۱ – اظهار فقر و تنگدستی کردن. ۵۲ -  راز خود را به دیگران گفتن. ۵۳ -  به پدر و مادر اُف گفتن. ۵۴ -  عیبجوئی کردن. ۵۵ -  نسبت زنا به کسی دادن. ۵ – خلافکار را تشویق کردن. ۵۷ -  مؤمنان را با القاب زشت خواندن. ۵۹ -  به مال و منال دیگران غبطه خوردن. ۶۰ -  وعدة دروغ دادن.

۶۱ -  صفات نیک زنان را به نامحرمان گفتن. ۶۲ -  با زن نامحرم شوخی کردن. ۶۳ -  فال بد زدن. ۶۴ – عذرتراشی برای ظلم ظالمان. ۶۵ – سخن برادر مسلمان خود را قطع کردن. ۶۶ -  پیشگویی و کهانت. ۶۷ -  منّت کشیدن. ۶۸ – با خواندن قرآن کسب روزی کردن. ۶۹ -  امر سلاطین را امر خدا دانستن. ۷۰ -  در کیفیت خدا سخن گفتن.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱ - معراج السعاده، احمد نراقی

۲ - گناهان زبان، محمدعلی صفری