اعوذ بالله من الشيطان الرجيم

بسم الله الرحمن الرحيم

سپاس گزارم از اينكه همت كرديد و نسبت به شخصيت­هايي كه تقريباً حق حيات به گردن شيعه دارند توجه مي­نماييد؛ خصوصاً نقش شخصيت­هاي قم كه متأسفانه كمتر به آن پرداخته شده است.

حضور اشعريين در قم

….اين خاندان انصافاً كساني بودند كه علي رغم فشارها و گرفتاري­ها، اين مذهب و اين مكتب را حفظ كردند، در آن زمان حتي حكامي را هم كه به قم مي­فرستاند، توجه داشتند كه قم وضعيت خاصي دارد؛ بنابراين حكامي مي­فرستادند كه خبير و پخته باشند و جلوي اقدامات امثال خاندان اشعري را بگيرند، به هر حال اين بزرگواران در ارشاد مردم و در پرداختن به امور، خيلي آزاد نبودند، اما آنان با تبحر و پخته بودند و با سياست عمل مي­كردند… .

نمونه كامل چنين افرادي جناب احمد بن اسحاق رحمة الله عليه است، يك جهت اهميت ايشان همين حضور داشتن در قم بوده و تعبيراتي است كه نشان مي­دهد ايشان به عنوان وكيل

حضرت عسگري عليه السلام، بوده­اند، همچنين درباره وكالت احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه هم تعابيري موجود است… به هر حال درباره چنين افرادي همان قول معروف؛

«السلمان منّا اهل البيت» صادق است… .

مقام و شأن احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه

مطلب دوم، مقام و شأني است كه احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه به خصوص حضرت عسگري عليه السلام دارد، البته گاهي از اوقات ، مثلاً چيزهاي خاصي حضرت هادي عليه السلام  با ايشان در ميان مي­گذارد و بحث مي­شود، رواياتي از ايشان وجود دارد و شما هم زحمت كشيديد و به مسند تبديل كرديد و كار بسيار زيبايي است، نكته ديگر اينكه در اين ميان گفت­وگوهايي است كه صورت مي­گيرد كه نوعا ًدر مسائل اعتقادي بوده و شبهاتي را كه مطرح مي­شده با ائمه عليه السلام و به خصوص امام حسن عسگري عليه السلام در ميان مي­گذاشتند، مسئله ديگر، جايگاه حديثي و طبقة حديثي ايشان است كه متأسفانه آن­طور كه بايد و شايد در رجال به احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه بها داده نشده، با اينكه تعبيرات بسيار فوق العاده­اي درباره ايشان نسبت به بعضي مشايخ ديگر داريم، اما در عين حال كه اسم ايشان ذكر شده، ولي خيلي راحت از كنار ايشان گذشته­اند و به شأني كه اين بزرگوار داشته­اند توجه نشده است… .

شخصيت رجالي احمد بن اسحاق رحمة الله عليه

جناب احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه شخصيتي است كه از نظر بزرگان رجالي يا به قول فني داراي تشخيصي است كه از طرف ارباب رجال ما نياز به وثاقت ندارد، زيرا رسول و فرستاده حضرت  مثل احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه را براي ما توثيق مي­كند و اين مسئله در مورد كمتر افرادي نظير ايشان ممكن است كه پيدا بشود، لذا اين شخصيت از نظر رجالي نيازي به توثيق ديگران ندارد، البته بزرگان رجال نسبت به ايشان خيلي مطلب دارند، اما خوب به آن پرداخته نشده است بنابراين ايشان نزد ائمه عليه السلام شخصيتي داشتند و نحوه­ي تكلم او با حضرت عسگري عليه السلام و نحوه­ي پذيرفتنش نزد آن حضرت به گونه­اي است كه نه تنها فقط به عنوان يك شيعه­اي كه خدمت حضرت مي­رسد، و نه به عنوان يكي از بزرگان شيعه كه مي­آيد، بلكه به عنوان كارگردان امور بزرگ به او نگريسته مي­شود… .

اثبات وجود امام زمان عليه السلام….

نكتة ديگري كه بر جلالت قدرت ايشان دلالت مي­كند اين است كه ايشان خدمت حضرت حجت عجل الله تعالي فرجه الشريف رسيده­اند، اما اين به ­تنهايي مهم نيست، زيرا خيلي­ها حضرت را ديدند و بعداً هم ديدند، اما دربارة ايشان اولاً حضرت عسگري عليه السلام مي­آيد و فرزند بزرگوارشان را به او نشان مي­دهد و معرفي مي­كند كه اين مسئله در اثبات وجود امامت حضرت حجت عليه السلام براي شيعه خيلي نقش داشت… احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه در معرفي حضرت حجت عليه السلام نيز نقش داشته؛ يعني  صريحاً همه جا مي­گفت كه من آن حضرت را ديده­ام.

پل ارتباطي محدثين

جهت ديگر كه در احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه است اينكه به قول مرحوم آيت الله بروجردي، محدثيني كه بعد از ائمه عليه السلام هم حيات داشتند، بين فقها و كساني كه روايات را جمع آوري و تدوين كردند به نوعي پل ارتباطي به شمار مي­آمدند… يكي از شئون احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه همين واسطه بودن در انتقال مواريث امامت به طبقه­اي است كه اين علوم و مواريث را تدوين كردند و يا فقهايي كه در مقام كتابت و فتوا برآمدند… .

نقش كليدي احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه

شخصيت جناب احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه ، هم از آن حيثيتي كه نزد ائمه عليهم السلام داشته، و هم از نظر حيثيتي كه نزد قمي­ها و شيعه داشته بيانگر نقش كليدي او در اثبات تولد و وجود حضرت حجت عجل الله تعالي شريف است، اين موضوع منهاي جهاتي فني است كه او در روايات و حديث دارد… اگر درباره احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه تكيه بيشتري كنيم، مي­توانيم نسبت به كساني كه ايشان از آنها روايت نقل مي­كند، نوعي حالت وثاقت و اعتماد به دست آوريم؛ به بيان ديگر، يك وقت بنده روايتي را نقل مي­كنم، يا مي­خواهم درس بگويم و صحبت كنم يا نظر بدهم، يا چند روايت مسند را پيدا كنم، اما احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه كسي است كه براي خودش وظيفه­اي قائل است و براي حفظ و ادامه اين مكتب مي­كوشد، حال چنين شخصي روايتي از كسي نقل كند، آيا ممكن است از كسي كه ضعيف باشد يا كسي كه احتمال جعل در مورد او وجود داشته باشد روايت نقل كند… .

اطاعت كامل

مطلب ديگري كه از ايشان وجود دارد، زندگي جناب احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه است كه بايد به آن پرداخته شود؛ به اين عنوان كه وظيفه يك روحاني و يك مرجع، در حفظ و بقاي اساس دين و مذهب چيست؟ احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه در اين باره يك نمونه عملي است؛ اول اينكه چون نسبت به حضرت عسگري عليه السلام خيلي نزديك بوده و رفت و آمد داشته، اگر برخورد­ها و رفتارهايش را ببينيد، متوجه مي­شويد كه تعبد محض است… از طرفي فرق نمي­كند كه اين امام، حضرت عسگري عليه السلام باشد يا حجت ابن الحسن عجل الله تعالي الشريف سه ساله، اين تعبد را در آنجا هم دارد. به هر صورت، ما نيز داريم كه زندگي اين افراد را كاملاً ترسيم كنيم، حتي براي يادگيري امثال خودمان كه چگونه مي­خواهيم اين مذهب را حفظ كنيم، امروز ما با مشكلاتي درگير هستيم و مي­توانيم از زندگي و روش اين بزرگان الگو برداري كنيم، بزرگداشت امثال احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه اين نيست كه شما فقط نام ايشان را زنده كنيد، بلكه در واقع نوعي سرمايه گذاري براي خودمان است ما از اين كنگره­ها مي­خواهيم ثروتي به­دست بياوريم تا براي ادامه كار خودمان از آن استفاده بكنيم.

احمد ابن اسحاق؛ «وجه الطائفه»

احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه شخصيتي است كه انصافاً ظلم است كه اگر كسي فقط به چشم يك راوي به او نگاه كند، آن­وقت هم كه بنده رجالي هستم شانه­ام را بالا بيندازم كه او تنصيص توثيق داشته يا نداشته؟ و سپس بيايم بگوييم كه احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه تنصيص بر وثاقت دارد، بلكه شأن او بسيار بالاتر است. حتي نسبت به ايشان نمي­شود «وجوه الطائفه » گفت، بلكه بايد گفت: «وجه الطائفه »؛ لذا او مايه عزت شيعه در آن زمان است، اين وظيفه شناسي و تعبد ايشان، و رسيدن به كار مردم، مسائلي نيست كه خود ايشان بيايد و ذكر كند چون اين­ گونه موارد در ميان راويان معمول نيست و نبوده و سيره ما هم متعرض آن نشده­اند كه مثلا فلان شيعه كه پيش امام آمده و احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه كه مي­خواسته به حضرت عسگري عليه السلام وجوهات بدهد يا مسئله­اي داشته، چه كرده است، اما كسي كه نزد مردم اين­همه محترم باشد و آن گونه نزد امام عليه السلام امين باشد،طبعاً معلوم مي­شود كه در همه شئون زندگي مردم به عنوان مرجع بوده… ما بايد خيلي چيزها را از امثال احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه عليه بياموزيم و شرطش هم اول اين است كه احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه را بشناسيم. هنري كه شما به خرج داديد اين است كه داريد در اين راه تلاش مي­كنيدو قطعاً تلاش­هاي شما مرضي حضرت حجت ابن الحسن عجل الله تعالي فرجه الشريف است، زيرا ايشان عنايات و اعتماد خاصي به احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه داشته­اند و تجليل از احمد ابن اسحاق رحمة الله عليه ، تجليل از شأن امامت است.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته