سید محمدمهدی بحرالعلوم ، سید محمدمهدی فرزند سید مرتضی فرزند سید محمد بروجردی از سادات بروجردی است.
سید محمدمهدی بحرالعلوم
 |
||
| شناسنامه | ||
|---|---|---|
| نام کامل | سید محمدمهدی بحرالعلوم | |
| لقب | علامه بحرالعلوم | |
| نسب | سادات بروجردی | |
| تاریخ تولد | ۱۱۵۵ ق. | |
| زادگاه | کربلا، عراق | |
| محل تحصیل | کربلا و نجف | |
| محل زندگی | عراق | |
| تاریخ وفات | ۱۲۱۲ ق. | |
| محل وفات | نجف | |
| مدفن | نجف | |
| اطلاعات علمی | ||
| شاگردان | جعفر کاشف‌الغطا ملا احمد نراقی |
|
| تالیفات | متعدد | |
سید محمدمهدی بحرالعلوم (۱۱۵۵ ق. کربلا - ۱۲۱۲ ق. نجف) که با عناوین سید بحرالعلوم، علامه بحرالعلوم و بحرالعلوم هم شناخته می‌شود یکی از علمای دینی و فقیهان شیعه و از مهادی اربعه در قرن دوازدهم و سیزدهم هجری بود. وی اشعاری به زبان عربی هم دارد. وی از مراجع تقلید و از عرفای بنام شیعه بود که معمولا وی را از پیشتازان عارفان متشرع معاصر شیعه می دانند.
محتویات
زندگی نامه
سید محمدمهدی فرزند سید مرتضی فرزند سید محمد بروجردی از سادات بروجردی است. پدر وی به همراه خانواده به عتبات مهاجرت کرد و سید مهدی در سال ۱۱۵۵ قمری در کربلا به دنیا آمد. در همین شهر کودکی و نوجوانی خود را گذراند و در حوزه دینی کربلا، مقدمات نحو و صرف و ادبیات و منطق و فقه و اصول را از پدر خود و سایر مدرسان آنجا فرا گرفت. در سنین نوجوانی دروس حوزوی را نزد پدر خود و هـمچنین محمدباقر وحیدبهبهانی و شیخ یوسف بحرانی گذراند و به درجه اجتهاد نائل شد. وی یکی از جمله بزرگانی است که در اوج قله عرفان تاریخ تشیع قرار دارد و در این زمینه رساله ای مشهور در سیر و سلوک عرفانی به وی منسوب است.
در جوانی به نجف رفت و در آنجا به دلیل انجام کارهای عمومی و عام المنفعه از شهرت و نفوذ اجتماعی زیادی برخوردار شد. وی سپس به ایران مهاجرت کرد و چندسالی در مشهد بود و پس از آن مجددا به عراق بازگشت. وی در سال ۱۲۱۲ قمری در نجف درگذشت و همانجا دفن شد.
امـا ايـنـكـه چـرا بـه او بحرالعلوم گفته اند, مورخين نقل كرده اند كه سيد مهدى برای شاگردی از محضر درس فيلسوف بزرگ ، ميرزا سيد محمدمهدى اصفهانى خراسانی ملقب به شهید رابع به خراسان سفر كرد و مدت شش سال آنجا اقامت گزيد ، با اینکه هر دو زمانی از شاگردان آقا وحید بهبهانی در نجف بودند. بالاترين بهره ها را از استاد خود گرفت و شهید رابع كه از هوش سرشار شاگردش شگفت زده شده بود، روزى در اثناى درس خطاب به او گـفـت : انما انت بحرالعلوم ( براستى تو درياى دانشى ) و از آن زمان سيد به بحرالعلوم مشهور شـد و امـروز خـانـواده بـحـرالـعـلـوم از خـانـواده هاى معروف و مشهور نجف اشرف مى باشند و چهره هاى شاخصى در علم و عمل در بين آنان وجود دارد.
صاحب روضات الجنات در اين باره نوشته است: براي سيد همین افتخار بس كه كسي قبل و بعد او به اين لقب مشهور نشد.
آثار
بحرالعلوم دارای تالیفات ارزنده‌ای در علوم مختلفه می‌باشد که چند نمونه ذکر می‌شود:
- مصابیح، کتابی ارزنده در فقه (در عبادات و معاملات)؛
- الدره النجفیه، منظومه‌ای در فقه، مشتمل بر دو هزار بیت شعر که چندین بار تفسیر و شرح شده است.
- مشکاه الهدایه، شاگردش مرحوم شیخ جعفر کاشف الغطا، به امر استاد بر آن شرحی نوشته است.
- الفوائد الاصولیه؛
- حاشیه علی طهاره شرائع المحقق الحلی؛
- الفوائد الرجالیه پیرامون علم شامخ رجال؛
- رساله فی الفرق والملل؛
- تحفه الکلام فی تاریخ مکه و بیت الله الحرام؛
- شرح باب الحقیقه والمجاز؛
- قواعد احکام الشکوک؛
- الدرة البهیه فی نظم بعض المسائل الاصولیه؛
- دیوان شعری که دارای بیش از یک هزار بیت می‌باشد.
- کتاب صلوه
- رجال
- اجازات
- فوائد اصولیه
- ارجوزه
- رساله‌ای منسوب به ایشان در سیر و سلوک
- دیوان اشعار[۱]
شاگردان
فهرست برخی از شاگردان علامه[۲]:
- جعفر کاشف‌الغطا (شیخ جعفر نجفی)
- سید جواد عاملی
- شیخ اسداله شوشتری
- ملا احمد نراقی
- سید یعقوب کوه کمری
- علامه محمد ابراهیم کلباسی و ….
- سید محمد مجاهد[۳]
پانویس
- پرش به بالا ↑ حزین بروجردی، حسین. تذکره حزین: دورنمایی از شهرستان بروجرد. (بی جا): مجمع متوسلین به آل محمد (ص)، 1380.
- پرش به بالا ↑ کتاب گلشن ابرار ، نویسنده: نورالدین علیلو
- پرش به بالا ↑ محمد باقر موسوی خوانساری، روضات الجنات، ج ۷، ص ۱۴۵، انتشارات اسماعیلیان.