به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله علوی بروجردی ^{دامت برکاته} ، معظم له در این دیدار ضمن تشکر و تقدیر از اعضای ستاد بزرگداشت مرحوم آیت الله کمالوند، به ویژه از نماینده محترم ولی فقیه در استان لرستان فرمودند: بزرگداشت شخصیت ایشان حرکتی مبارک و مقدس در این زمینه خواهد بود.

لرستان مهد علمای بزرگ اسلامی است

ایشان با توجه تاریخچه مهم حوزه و علمای استان لرستان، به مصاحبه شیخ الازهر در ابتدای سال جاری اشاره کردند که وی شیعه را یکی از مذاهب رسمی جهان اسلام معرفی کرد و انتقال از مذهبی به مذهب دیگر را مشکل ندانسته است؛ شیخ الازهر سخن خود را مستند به فتوای شیخ محمود شلتوت رئیس جامعة الازهر مصر در 50 سال پیش کرد که شیعه را مذهب پنجم در میان فرق اسلامی دانست؛ در حالی که همه این کارها، در واقع ثمره تلاش‌های مرحوم آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} است که برای گرفتن این فتوا از شیخ محمود شلتوت، تلاش‌های فراوانی را انجام دادند و حتی تمایل داشتند که این فتوای مهم در کفن خود قرار دهند؛ یعنی کاری که سید مرتضی علم الهدی در زمان خود موفق نشد که شیعه را به عنوان مذهب پنجم معرفی کند، ایشان به حمد الهی به موفقیت رساند.

لذا علمای لرستان و حوزه لرستان تاثیرگذاری در کل جامعه اسلامی داشتند؛  چه اینکه مرحوم آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} 34 سال از عمر علمی و با برکت خودشان را بعد از مراجعت از نجف، در شهر بروجرد گذراندند،‌ و بسیاری از اعلام، در استان و خارج از آن به محضر ایشان مشرف می‌شدند.

هجرت آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} به مشهد و قم

در سفری که مرحوم آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} قبل از هجرت آخر به قم که حدود هفت ماه در قم تشریف داشتند، سفری به عراق و مکه داشتند و وقتی دوباره به عراق برگشتند، ایشان را در مرز دستگیر کردند؛ چرا که ایشان، ملاقات و جلساتی با مرحوم آیت الله العظمی  میرزای نایینی ^{رحمه الله} و
آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی ^{رحمه الله} داشتند که در آنجا درباره تهاجم رضا خان به مذهب و حوزه، شور و مشورتی می‌کردند تا در مقابل حرکت وی و وضعیت پیش آمده چاره اندیشی کنند.

البته، علما در آن جلسات، به مرحوم آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} خیلی اعتماد داشتند؛ زیرا بسیاری از عشایر در لرستان و حتی بختیاری‌ها و قشقایی‌ها نیز از ایشان تبعیت می‌کردند.

در آن جلسه، مرحوم سید اصفهانی معتقد بودند که اگر آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} حرکتی کنند، همه عشایر پشت سر ایشان حرکت می‌کنند؛  در حالی که مرحوم آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} نظر داشتند که مرجع اعلای شیعه آقا سید ابوالحسن اصفهانی ^{رحمه الله} است و ایشان باید پرچمدار باشید و دیگران، حتی خود آقای برجرودی ^{رحمه الله} به تبعیت از ایشان حرکت کنند.

بنابراین، نامه‌ای تنظیم می‌شود و به دنبال آن نامه، مرحوم آقای بروجردی دستگیر می‌شود که البته آن نامه هیچ وقت به دست رضا شاه نرسید؛ ولی در عین حال، دولت، مانع از بازگشت ایشان به بروجرد می‌شود و ایشان به مشهد تبعید شدند و یازده ماه در آنجا بودند و تدرس می‌کردند. سپس، مراکز امنیتی و ارتشی، ایشان را به قم انتقال دادند و ایشان در این شهر نیز تدریس را شروع کردند؛ زیرا مرحوم حاج آقا حسین قمی ^{رحمه الله} و مرحوم آقا میرزا محمد آقازاده کفایی ^{رحمه الله} در آن زمان و قبل از قضیه مسجد گوهر شاد، علیه رضا خان قیامی را برپا کردند و لذا دولت، صلاح ندانست که آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} نیز در مشهد بماند.

آیت الله کمالوند یار صمیمی امام راحل بود

مرحوم آیت الله کمالوند از شاگردان آیت الله العظمی حائری هم بودند و تقریبا با مرحوم امام راحل هم ‌دوره و خیلی رفیق و صمیمی بودند. آن دو بزرگوار، در آن ایام محدود یعنی حدود شش ماهی که آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} در قم بودند در درس ایشان نیز شرکت می‌کردند که سابقه آشنایی مرحوم امام راحل با مرحوم آیت الله بروجردی نیز به همان سفر بر می‌گردد. و لذا، ایشان تلاش داشتند که بعد از فوت حاج شیخ، آیت الله بروجردی به قم بیایند، و نامه نگاری‌هایی در این زمینه وجود دارد. البته، شروع دعوت از ایشان، در واقع توسط آیت الله العظمی سید صدرالدین صدر صورت گرفت و مرحوم آیت الله  کمالوند نیز در کنار مرحوم امام، یکی از افراد بسیار موثر در هجرت مرحوم آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} به قم بودند و مخصوصا وقتی آیت الله بروجردی در بیمارستان فیروز آبادی تهران رفتند، مرحوم آیت الله کمالوند نیز در کنار ایشان حضور داشتند.

به هر حال، این جمله معروف بود که آیت الله بروجردی دو روح دارند: یکی حاج آقا روح الله خمینی و یکی حاج آقا روح الله کمالوند و این، در واقع از شدت بستگی این دو بزرگوار حکایت می‌کرد.

خدمات آیت الله کمالوند به کشور و استان

البته، پس از استقرار آیت الله بروجردی در قم، مرحوم آیت الله کمالوند به صلاحدید ایشان به خرم آباد رفتند. ایشان، شخصیت بالایی داشت و در زمانی که ایشان در خرم آباد بودند، بر همه امور استان، تسلط داشتند و حتی از جهت اداری نفوذ فوق العاده داشتند.

پدر من [آیت الله سید محمد حسین علوی] نقل می‌کردند: در سال 41 و در قضایای انجمن‌های ایالتی - ولایتی که شروع شد یکی از کسانی که دائما بین حکومت و آقایان مراجع قم، میانجی بود و صحبت می‌کرد، ایشان بود؛ حتی می‌گفتند که منشأ صدارت اسدالله اعلم، مرحوم آیت الله کمالوند بودند که می‌خواستند این قضایا را جمع کنند.

پس از رحلت  آیت الله العظمی بروجردی ^{رحمه الله} تلاش زیادی از ناحیه علما انجام شد که به شاه و دیگران بفهمانند که هنوز حوزه همان حوزه است و کسانی که عهده دار حوزه هستند، حرکت آیت الله بروجردی را ادامه می‌دهند و شاه آزاد نیست هر کاری که بتواند انجام دهد؛ تا اینکه در سال 42  قضایایی  پیش آمد که روابط میان علما و حکومت به یأس مبدل شد و مرحوم آیت الله کمالوند نیز با حرکت مرحوم امام راحل در سال 42  همراه شدند و کاملا موضع گرفتند و پا در میانی را کنار گذاشتند.

تلاش مرحوم کمالوند برای آزادی مرحوم امام (ره)

به هر حال، حضور ایشان در خرم آباد و لرستان یک وضع فوق العاده‌ای به روحانیت استان می‌داد؛  به طوری که پس از زندانی شدن مرحوم امام، برخی از مراجع و نیز برخی از علمای بلاد، منجمله مرحوم آیت الله کمالوند به تهران آمدند تا برای آزادی ایشان اقداماتی را انجام دهند؛ به گونه‌ای که هر کاری که در سطح ایران و روحانیت می‌خواست انجام بگیرد، به سراغ آیت الله کمالوند می‌رفتند و از ایشان راهنمایی می‌خواستند و بهره می‌بردند. لذا حیات آیت الله کمالوند ^{رضوان الله علیه} فصلی از تاریخ استان لرستان است و این غیر از فعالیتهای اجتماعی و خدمات ایشان در آن استان است.

نفوذ مرحوم آیت الله کمالوند در دل مردم استان

ایشان در میان عشایرنفوذ داشتند و هر کسی را به فراخور حال خودش بها می‌دادند. ایشان فردی متمکن از نظر مالی بود و املاک زیادی داشتند ولی در عین حال، با مردم به راحتی ارتباط برقرار می‌کردند و افراد ضعیف هم ایشان را به شدت دوست داشتند. من یادم هست که پس از فوت ایشان در یکی از مجلات آن دوران، که برای نوجوانان منتشر می‌شد، یکی از فرزندان خرم آبادی، در کنار عکس آیت الله کمالوند متنی را نوشته بود که در شهر ما، دیگر خورشید طلوع نمی‌کند.

تجلیل از بزرگان نشان دهنده سابقه تاریخی

از آنجا که ایشان در استان لرستان شخصیت بسیار محبوبی بود، لذا تجلیل از این افراد، تذکر و یادآوری به سابقه تاریخی و وجود چنین افراد فرهیخته و ابرار در آن منطقه است.  در سطح ملی نیز توجه به چنین شخصیتهایی است که مردم بدانند چنین افرادی با حرکت اسلامی همراه بوده اند و این مشوق است که مبادا مردم انقطاع از روحانیت پیدا کنند. و همچنین، یک الگو و پشتوانه است برای طلابی که امروز زحمت می‌کشند تا در آینده مربی انسانها باشند.

توجه به دیگر شخصیتهای مذهبی در استان لرستان

یکی دیگر از شخصیت‌های بزرگ ما، مرحوم حاج ملّا اسدالله است که شیخ انصاری در مسیر حرکت خود به عراق و نجف، وقتی از بروجرد عبور میکردند، در آنجا توقف کردند و چند روز در درس ملا اسدالله شرکت می‌کنند و حضور در این درس را تا شش ماه ادامه می‌دهند. در حال حاضر، قبر ایشان در بروجرد است و مدرسه‌ای نیز به نام ایشان ثبت شده است که در واقع از مدارس قدیمی و پر افتخار استان است که خود حاج ملا اسدالله در آنجا تدریس میکردند.

یکی دیگر از این بزرگان، مرحوم علامه حاج میرزا محمود طباطبائی صاحب کتاب مواهب السنیه که عموی حضرت آیت الله بروجردی است. در تاریخ نوشته شده که یکی از پسران ناصرالدین شاه حاکم بروجرد بود و کار خلافی را انجام می‌دهد و ایشان حکم به اجرای حد برای او می‌کنند که البته، شاهزاده فرار می‌کند و این مطلب به ناصرالدین شاه می‌رسد، و شاه دستور می‌دهد که ایشان را تبعید کنند و لذا ایشان به تهران هجرت می‌کنند.

پس از آن، مرحوم حاج ملای کنی و همه علما اجتماع می‌کنند که چرا یک فرد عالم برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر مورد عتاب و خطاب واقع می‌شود. لذا همه علمای تهران و روحانیت تهران در حمایت از ایشان  به سمت حرم حضرت عبدالعظیم و به استقبال ایشان می‌آیند و ایشان را با تجلیل به سمت مسجد شاهِ آن زمان می‌برند و ایشان نماز می‌خوانند و همه علما به ایشان اقتدا می‌کنند.

همچنین، مرحوم حاج سید ریحان الله کشفی نیز در بروجرد بودند که بعد به تهران میآیند و در مسجد سید عزیز الله، سال‌ها عالم اول تهران بودند. چنین شخصیت‌هایی در بروجرد و لرستان بودنده‌اند.

آری، در سطح استان، شخصیت‌های بزرگی هستند که باید از اینها تجلیل شود و لرستان از دیرباز برای ایران یک استان پر افتخاری بوده است.

لزوم توجه بیشتر مسئولان به استان لرستان با توجه به ویژگی‌های آن

من گاهی خدمت مسئولین عرض کردم که آن توجه لازم و عنایت ویژه به این استان نشده است؛ چون استان لرستان، حق بزرگی در استقلال ایران و در حرکت‌های مذهبی ایران داشته است. در آنجا همه عشایر یا یک عنوان محلی، همیشه مانع از هتاکی‌های بیش از اندازه حکومت‌ها شده‌اند و یک تاریخ خاصی دارد که باید به آن پرداخته شود. اصلا، قوم لر، قومی بوده که هیچ وقت در آن اهل تسنن راه نداشته و همیشه شیعه بودند و در طول تاریخ مدافع روحانیت بودند؛ و لذا، باید به اینها بیشتر بها داده شود، و همانگونه که مقام معظم رهبری ^{سلمه الله} فرموده‌اند، تجلیل از شخصیت‌ها باید منحصر به علما نباشد بلکه شخصیت‌های محلی هم که دارای سوابقی هستند باید تجلیل شوند تا مردم بدانند که تجلیل فقط برای ما نیست بلکه از آنها و نیز از زحمات آنها هم تجلیل می‌شود.

به هر حال، من امیدوار هستم که إن شاء الله خداوند شما را تأیید کند تا بتوانید این حرکت مبارک را با موفقیت به سرانجام برسانید و بعد از مرحوم آیت الله کمالوند به شخصیت‌های دیگر هم پرداخته شود.

لزوم برگزاری کنگره تقریب بین مذاهب با نقش آیت الله العظمی بروجردی

نسبت به شخصیت مرحوم آیت الله بروجردی نیز بسیار شایسته است که مسئولین استان لرستان همتی داشته باشند و سمیناری به عنوان نقش آیت الله بروجردی تشکیل دهند. در اینجا نیز بزرگانی از جمله حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای نواب رئیس دانشگاه ادیان، خیلی اصرار دارند که سمیناری بین المللی به عنوان تقریب بین مذاهب و نقش آیت الله بروجردی در تقریب با حضور تمام شخصیتهای اسلامی برگزار شود، حتی از شخصیتهای مصری نیز دعوت می‌شود.

متاسفانه یک قدری روابط بین کشور ما و مصر مشکل دارد ولی در عین حال، در سطح دنیای اسلام حتی فراتر از جهان تشیع، شخصیت‌های اسلامی به این کنگره دعوت شوند؛ چون حرکت آیت الله بروجردی در تقریب حرکتی بود که آقای طنطاوی شیخ سابق الازهر در بحرین به من گفت که اگر حرکت تقریب تعطیل نمی‌شود، ما امروز گرفتار وهابی‌ها نبودیم؛ چرا که وهابی‌ها همانگونه که با شیعه دشمنی دارند با همه مذاهب دیگر نیز دشمنی دارند.

مجلس تقریبی که آیت الله بروجردی تشکیل داده بودند، بسان مجلس شورای اسلامی در دنیای اسلام بود که شخصیت‌های تراز اول دنیای اسلام، در آنجا اجتماع می‌کردند و در مورد قضایای مختلف، تصمیم می‌گرفتند. لذا این پیشنهاد بسیار خوب است ولی نیاز به برنامه ریزی دارد. در واقع  نقش آیت الله العظمی بروجردی در این حرکت باید از جهات مختلف مطرح و بررسی شود و تقریب یک شاخه از آن است. و تبعاً، استان لرستان و نماینده محترم و معزز ولی فقیه در استان سهم خیلی بیشتری نسبت به دیگران در این امر مهم دارند، و ما هم در خدمت شما هستیم و امیدواریم که قدم‌های بلندی در این مسیر با هم برداریم.

والسلام علیکم والرحمة الله وبرکاته